Bazı kadınlar doğumdan sonra, idrarını tutamama ya da kontrolleri dışı idrar kaçırma gibi şikayetler yaşarlar. İdrar kaçırma (ürinerinkontinans) kadınların doğum sırasında, üriner sisteminde zedelenmeler meydana gelmesi sonucu gelişen bir durum olarak görülebilir. Üriner sistemde kontrol kaybı olarak görülen bu durum, öksürük, aerobik, ağırlık kaldırma koşma v.b durumlarla artar ve sağlık konforunu bozan rahatsız edici bir sorundur. İdrar kontrol mekanziması, mesane ile üretral kavşaktaki açının varlığı, perine tabanının desteği ve üretra çevresindeki kasların desteği ile sağlanır.
Olağan bir boşaltım sisteminde üretra ve mesanenin arka duvarında kalan açı dik durumdadır. İdrar yapma sırasında bu açı düzleşerek idrar çıkışına olanak verir. Bu açı ile iç üretrasifinkteri mesaneden çıkmaya çalışan idrarı engeller. İdrar kaçırma olayında ise öksürme, hapşırma, koşma, ağır kaldırma gibi durumlarla mesane içindeki basınç artar ve sfinkter direnci azalır ve bu dik açı düzleşerek idrar kaçışı gerçekleşir.
İDRAR KAÇIRMA (ÜRİNER İNKONTİNAS) SEBEPLERİ NELERDİR?
Perine taban kaslarının desteği ile üretra ve mesane, karın içinde normal pozisyonundadır. Karın içi basıncın artmasına sebep olacak durumlarla karşılaşıldığında basınç eşit olarak dağıtılarak idrar kaçışı önlenir. Pelvik taban kaslarının zayıflığı idrar kaçırma sebeplerinden biridir. İdrar yolunun çevresindeki pubokoksigeal kaslar, istemli kas kontrolünün fonksiyonunu destekler. Perine taban kaslarının hasar alması da idrarın istemli kontrolünü zorlaştırarak idrar kaçırmaya sebep olmaktadır. Üriner inkontinansı oluşturan faktörler ile vajina çevresindeki ligament ve fasian desteğinin kaybolmasına sebep olan faktörler aynı olarak gözlenmektedir.
Bu faktörler;
- Zor, uzamış ya da hızlı doğum eylemi ile pelvis dokularda travma meydana gelmesi,
- Çok ve sık doğuma bağlı olarak pelvis kaslarınıntonüsünü kaybetmesi,
- Pendulus abdomen (sarkık karın) gelişmesine bağlı pelvis içi kas destek sisteminin bozulması
- Menapoza giren kadınlarda östrojen eksikliğine bağlı dokularda kanlanma azalması ve atrofi (normal büyüklükteki bir organın sonradan küçülmesi) gelişmesi
- Karın içindeki basıncın sürekli artmasına neden olan durumlar (obezite, kabızlık, güç gerektiren işlerde çalışmak, ağırlık egzersizleri yapmak…)
İDRAR KAÇIRMA (İDRAR İNKONTİNANSI) BELİRTİLERİ NELERDİR?
Miksiyon Sıklığı: İdrar sebebi ile gün içinde 7 veya daha fazla ve gece boyunca 2 ya da daha fazla tuvalete çıkılmasıdır.
Urgensi: Mesanenin içinde 50 ml idrar birikmeden acil tuvalet hissi oluşmasıdır. Kişi tuvalete gider ama idrar yapamıyormuş gibi hisseder. Bu durum idrar yolu enfeksiyonu ile beraber gelişir.
Disüri:Acil miksiyon (idrara çıkma) hissi ile ağrının beraber görülmesidir. Bu durum da genellikle idrar yolu enfeksiyonuna bağlı gelişir.
Noktüri:Gece boyunca idrar yapma hissinin ve tuvalet ihtiyacının geçmemesidir.
İDRAR KAÇIRMADA TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Mesane Jimnastiği:İdrar kaçırma şikayeti olan kişiye 1,5 saatte bir idrar yapması önerilir. Başarabilir ise hastaya psikolojik destek vererek zaman aralıkları uzatılarak egzersize devam edilir. Bu mesane egzersizi sırasında normal sıvı alımına devam edilmelidir.
Kegel Egzersizi: Bu egzersiz pelvik ve üretral kasları güçlendirmek için yapılır. Üretral kasları bulmak için, idrar yaparken idrarınızı tutunuz. Tuttuğunuzda hissettiğiniz, idrarınızı durduran o kaslar,üretral kaslardır. Kegel egzersizi yapmaya başlamadan önce mesanenizin boş olmasına özen göstermelisiniz. İdrar yaparken tespit ettiğiniz o kasları günde en az 80-100 kere sıkıp bırakarak idrar çıkış kontrolünün sağlanması amaçlanır. İşe yarayan ve vajinal kasları da güçlendiren bir egzersizdir. Ayrıca vajinal sfinkteri iki parmağı üzerinde kontrakte ettirme (sıkıp bırakma) çalışması yapılması da kegel egzersizinin bir parçası olarak yapılmalıdır.
İlaç Tedavisi: Detrüsör kasların parasempatik uyarılmasını inhibe eden ilaçlar kullanılması şikayetleri hafifletmeye yarar. Noktürinin tedavinde ise trisiklikantidepresanlar kullanılması fayda sağlayacaktır.Postmenapozal döneme bağlı idrar kaçırma şikayetleri yaşayan kadınlarda östrojen desteği faydalıdır.
