Ballıbabagiller ailesindendir. Ana vatanı bilinmeyen marrubium cinsi köpek otlarının 15 türü vardır. Akköpek otu Avrupa, Akdeniz havzası ve Türkiye’de görülmektedir.
Boyları 60 santimetreye kadar ulaşabilen çok yıllık dayanıklı otsu bitkilerdir. Dört köşe kesitli, tüylü ve dallara ayrılan yapılı gövdesi kirli beyaz renktedir. Gövde ve saplar üzerinde karşılıklı dizilmiş durumda ki kalp biçimli, kırışık kırışık görünen yapraklarının kenarları dişli ve yaprak ucu yün gibi tüylerle örtülüdür. Bu yapraklar meyve gibi kokarlar.
Meyvenin küçük beyaz çiçekleri, ikinci yılın yaz ortasından son bahar başına kadar, yaprak koltuklarında açar. Olgunlaşan çiçekleri 2 milimetre uzunluğunda göz yaşı biçimli ve koyu kahverengidir. Parlak görünümlü tohumlar verir. Bol güneşli ve soğuk rüzgarlardan korunmalı yerleri ve alkalik ve kuru toprakları sever. Tohumlarını dökerek çoğalır.
Sağlığa faydalı etkileri Eski Mısırlılar tarafından bulunan ve ünlü hekim Hipokrat tarafından da övülen ak köpek otu, o zamanlar öksürüğe karşı tek ilaç olarak kullanılmıştır. Bitkinin toprak üstü kısımları marribun adlı madde ile uçucu yağlar, tanen ve bolca C vitamini içerir. Bitkinin çiçeklerini bal arıları çok sever.
Bitkinin demlenmesi ile elde edilen ak köpek otu, pompalara doldurularak ağaçlardaki yapracık bitine ve tabaklara konularak sineklere karşı kullanılır. Bazı yerlerde de köpek otunun kurumuş yaprakları dövülür ve baharat olarak kullanılır.
AK KÖPEK OTU FAYDALARI VE KULLANIM ŞEKLİ
- Balgam söktürücü, göğsü yumuşatıcı, spazm çözücü etkileri vardır. Akciğer hastalık semptomlarını rahatlatır solunum yollarının mukozasını destekler.
- Bronş kaslarına gevşeme ve rahatlık verir.
- Tüm bu etkilerinden dolayı da öksürük bronşit ve boğmaca gibi hastalıkların iyileştirilmesinde yararlı olur.
- Soğuk algınlığı belirtilerinin ilk görülmesinden itibaren alınması, nezle ve soğuk algınlığı semptomlarının kolay atlatılmasını sağlar.
- Safra salgılarını arttırır bu etkisi ile iştahsızlığı giderir, sindirimi kolaylaştırır.
- İdrar ve gaz söktürücü özelliği vardır.
- Barsak paraziti ( kurt, solucan vb.) dökülmesinde de etkilidir.
Bu faydalarından yararlanmak için ak köpek otunun yaprakları ve çiçekli sapları yaz ortası ve son bakar başı arasında, bitki taze çiçekli iken toplanıp, en fazla 35 derecelik gölge bir yerde kurutulur. Kurumuş yemek karışımından yarım yemek kaşığı alınır ve 1 su bardağı kaynamış sıcak suyun içine atılır. Bardağın ağzı kapatılarak 10-15 dakika demlendirilir. Hazırlanan ak köpek otu suyu günde 1-2 kez tok karnına içilir.
- Akköpek otu aynı zamanda etkili bir yara iyileştirici özelliğe sahiptir.
Bunun için bir tatlı kaşığı dolusu kurumuş ak köpek otu karışımı. 1 su bardağı su da kaynayana kadar beklenir. Sonra ateşin altı kısılarak 10-15 dakika daha kaynatma işlemine devam edilir. Elde edilen ak köpek otu dekoksiyonu temiz bir bez ya da spanç yardımyla yaralara dıştan uygulanır.
- Rahim kasıcı etkisinden dolayı da gebelerin kesinlikle kullanmaması gerekmektedir.
