Değişik nedenlere bağlı olarak böbreklerin görevini yapamaz hale gelmesine kronik böbrek yetmezliği adı verilir.
Kronik böbrek yetmezliğine yol açan nedenler;
*Böbrek iltihapları,
*Şeker hastalıkları,
*Yüksek tansiyon,
*Doğumsal böbrek hastalıkları,
*Böbrek taşları ve infeksiyon sayılabilir.
Böbreklerimiz görevini yeterince yapamadığı zaman kanımızda birçok istenmeyen madde birikir. Diyalizle birlikte uygulanan bilinçli diyet uygulaması hastalığın ilerlemesini yavaşlatırken ortaya çıkacak sorunları en aza indirir. Böbrek yetmezliği olan ve diyaliz tedavisi gören hastaların;
*Potasyum
*Fosfor
*Sıvı
*Sodyum kısıtlamasına gidilmelidir Diyaliz sırasında uygulanacak diyet, kişiden kişiye değişmektedir. Bu konuda uzman bir nefroloji doktoru ve diyetisyenden destek almak gerekmektedir.
SÜT GRUBU
Süt grubu besinler, protein ve kalsiyum ihtiyacımızı karşılar. Fazla tüketimi sakıncalıdır. Fosfor ve protein kaynağı olduğunu için porsiyon miktarı aşılmamalıdır.
•Yoğurt, tuzsuz peynir, az yağlı inek sütü
EKMEK GRUBU
Ekmek grubu besinler günlük ihtiyacımızı karşılar. Tahıl ürünleri olan un, ekmek, makarna, gevrek bu gruba aittir. Tahıllardan tam taneli tahılların potasyum içeriği yüksek olduğu için diyalize giren hastaların rafine tahıl tüketmesi gerekmektedir.
•Pirinç, makarna, beyaz ekmek türleri (tuzsuz)
ET GRUBU
Et grubu besinler günlük protein ihtiyacımızı karşılar. Proteinler, vücudunuzda kullanıldıktan sonra atık maddeler oluşur. Bu maddeler vücut için zararlıdır. Et grubu besinler fosfor içeriği yüksek besinler olduğu için dikkatli tüketilmesi gerekir.
•Dana eti, tavuk eti, ördek eti, yumurta beyazı, soya fasulyesi
SEBZE MEYVE GRUBU
Sebze ve meyveler vitamin ve mineral kaynağı olduğu halde potasyum değeri yüksek olduğu için ciddi anlamda kısıtlanması gerekmektedir. Fazla tüketmek kanda potaysum değerini arttırarak problemlere neden olur. Sebzeler pisirilmeden önce haşlanıp suyu süzülerek yemek yapılmalıdır.
•Kuru kayısı, havuç, patates, pancar, mercimek, fasulye, süt, yoğurt, portakal…
DİYALİZ HASTALARINDA TUZ DİYETİ
Diyaliz hastalarının vücudunda tuz birikir ve bu susamaya yol açar. Fazla su içilmesi durumunda şişkinlik, yüksek tansiyon, kalp yetmezliği ortaya çıkar. Bu nedenle günlük alınan tuz oranı 1-2 gramı geçmemelidir.
•Zeytin, turşu, konserve gibi tuz içeren besinler tüketilmemelidir.
•Tuzsuz yemek hazırlamaya dikkat edilmeli, çeşitli baharatlar kullanarak yemeği lezzetlendirebilirsiniz.
DİYALİZ HASTALARİNDA POTASYUM DİYETİ
Potasyum meyve ve sebzelerin tuzudur da denilebilir. Diyaliz hastalarında en sık görüntülen sorun vücuttan atılamayan ve kanda yükselen potasyumdur.Bu hayati bir tehlike oluşturur. Potasyum içeren zengin besinlerden uzak durulması gerekmektedir.
•Süt ve süt ürünleri, et ürünleri, kuru yemiş, mercimek, nohut, hurma, muz kavun, pancar, enginar, domates, salatalık, bulgur, mısır, çikolata, pekmez, tahin…
DİYALİZ HASTALARINDA FOSFOR DİYETİ
Diyaliz hastalarının kanında fosfor genelde yüksek bulunur. Bu durum, kemik zayıflığına, kaşıntı, kas güçsüzlüğüne ve eklem ağrılarına neden olur. Tüketiminde dikkat edilmesi gereken besinler nelerdir?
•Süt ve süt ürünleri, balık, salam, sosis, karaciğer, dalak, kuru yemişler, kurutulmuş meyveler, bezelye, kurutulmuş sebzeler, kolalı içecekler, dondurma
DİYALİZ HASTALARINDA SIVI ALIMI DİYETİ
Günlük alınan sıvı miktarı diyaliz hastalarının en büyük sorunudur. Diyalizde geçen süre ilerledikçe pek çok hastanın idrarı tamamen kesilir. Bu nedenle alınan sıvılar vücutta sıvı birimine neden olur. El ve ayakta bileklerinde ödem oluşması vücuttaki fazla sıvının atılamamasının göstergesidir.
İki diyaliz seansı arasında 1,5- 2 kilogramdan fazla kilo almamaya özen gösterilmelidir. Dikkat edilmediği durumda nefes darlığı tanisyon yüksekliği kalp yetmezliği sorunları oluşur. Diyaliz sonrasında fazla sıvı çekimine bağlı olarak da adele kramları tansiyon düşüklüğü belirtileri gözükür.
•Çay, su, ayran, çorba gibi sıvı alımı günlük 1000 mililitreyi geçmemelidir.
•Maden suyu tüketiminden kaçınılmalıdır. Postaysum, kalsiyum ve sodyumdan zengindir.
•Kahve tüketimi potasyum içerdiği ve vücuttan su atılımına neden olabileceğinden kaçınılmalıdır.
Hemşire-Diyaliz Teknikeri Esma KÜÇÜKÖZ
